Müasir şəraitdə informasiya, texnologiya və kommunikasiya sahəsində baş verən böyük inkişaflar cəmiyyətləri şiddətli rəqabətə və hər gün yeni inkişafların baş verdiyi iqtisadi yarışa sürükləyir. Dünya ticarətinin qloballaşması rəqabətin əhatə dairəsini və hüdudlarını genişləndirmiş, yarışa qatılanların sayı getdikcə artmışdır. Üstəlik, bu yarışın iştirakçıları hər gün daha da bacarıqlı olurlar. Müştərilər artıq daha şüurlu və məlumatlı olublar və müştəri gözləntiləri ən yüksək səviyyəyə çatıb. Artıq müştəri gözləntilərini qarşılamaq kifayət deyil, müştəri gözləntilərindən kənara çıxmaq lazımdır. Dəyişiklik sürəti artdı və xüsusilə texnologiya sahəsindəki inkişaflar əvvəllər ağlasığmaz olan tətbiqləri mümkün etdi. Dəyişikliklərə və dəyişmə sürətinə ayaq uydurmayan təşkilatların sağ qalması çox çətindir. Müəssisələr yalnız bütün sektorlarda müştəri ehtiyaclarına və gözləntilərinə cavab verən mal və ya xidmətlər istehsal etməklə yaşaya bilər. Bu səbəbdən dizayn mərhələsindən tutmuş istehsal, marketinq və satış sonrası xidmətlərə qədər bütün mərhələləri əhatə edən və davamlı təkmilləşdirməyi hədəfləyən Keyfiyyət İdarəetmə Sisteminin tətbiqi təşkilatlarda vazkeçilməz şərtə çevrilmişdir. ISO 9000 Keyfiyyət Sistemi Standartları nəşr edildiyi tarixdən (1987) ən çox diqqət və tətbiqi cəlb edən beynəlxalq standartlara çevrilmişdir. ISO 9000 Keyfiyyət İdarəetmə Sistemi Standartları Seriyası effektiv idarəetmə sisteminin necə qurulacağını, sənədləşdirilməsini və saxlanmasını nümayiş etdirir.

ISO 9000 Keyfiyyət Standartları Seriyası, Beynəlxalq Standartlar Təşkilatı (ISO) tərəfindən nəşr olunan və müştəri məmnuniyyətini artırmaq üçün təşkilatlar üçün Keyfiyyət İdarəetmə Sisteminin yaradılması və inkişafı üzrə təlimat verən standartlar toplusudur. ISO 9001 Keyfiyyət İdarəetmə Sisteminin yaradılması zamanı tətbiq edilməli olan şərtləri müəyyən edən və sertifikatlaşdırma üçün əsas təşkil edən standartdır. Bununla belə, Beynəlxalq Standartlar Təşkilatı (ISO) tərəfindən nəşr olunan təlimat standartları da var. ISO 9001 və təlimat standartları ISO 9000 seriyası adlanır. Aşağıda verilmiş ISO 9000 standart seriyası effektiv Keyfiyyət İdarəetmə Sistemini yaratmaq və həyata keçirmək üçün bütün növ və ölçülü təşkilatlar üçün hazırlanmışdır.

• ISO 9000 Keyfiyyət İdarəetmə Sistemləri – Əsaslar, Şərtlər və Təriflər: ISO 9000 Standartı keyfiyyət idarəetmə sistemlərinin əsas prinsiplərini izah edir və keyfiyyət idarəetmə sistemlərinin terminologiyasını müəyyən edir. Bu bir növ lüğətdir.
• ISO 9001 Keyfiyyət İdarəetmə Sistemləri – Şərtlər: ISO 9001 Standartı təşkilatın müştəri tələblərinə və tətbiq olunan tənzimləmə tələblərinə cavab verən məhsullar təqdim etmək qabiliyyətinə malik olduğunu sübut etməli olduğu zaman və onun yerinə yetirdiyi keyfiyyət idarəetmə sisteminin tələblərini müəyyən edir. müştəri məmnuniyyətini artırmaq məqsədi daşıyır. Sertifikatlaşdırılan standartdır.
• ISO 9004 Keyfiyyət İdarəetmə Sistemləri – Performansın Təkmilləşdirilməsi üçün Bələdçi: ISO 9004 Standartı keyfiyyət idarəetmə sisteminin effektivliyini və səmərəliliyini nəzərə alaraq rəhbər məlumatları təqdim edir. Bu standartın məqsədi təşkilatın fəaliyyətini yaxşılaşdırmaq və müştərilərin və digər maraqlı tərəflərin məmnunluğunu təmin etməkdir.

ISO 9001 Keyfiyyət İdarəetmə Sistemi, müştəri gözləntilərini, ehtiyaclarını və tənzimləyici tələbləri qarşılamaqla müştəri məmnuniyyətini artırmağı hədəfləyən keyfiyyət idarəetmə sisteminin qlobal səviyyədə qəbul edilmiş formasıdır. Təşkilatın təşkilati strukturundan müştərilərin məmnuniyyət səviyyəsinə, toplanmış məlumatların təhlilindən proseslərin effektiv idarə olunmasına, daxili auditlərdən məhsul dizaynına, satınalmadan satışa qədər bir çox nöqtədə Keyfiyyət İdarəetmə Sistemi şərtlərini müəyyən edir. ISO 9001 Standartı əslində nəzarət mexanizmidir. Bu standartın məqsədi səhvləri və qüsurları azaltmaq və aradan qaldırmaq və daha da əhəmiyyətlisi, baş verə biləcək səhv və qüsurların qarşısını almaqdır. Standart məhsul və xidmətin keyfiyyəti ilə birbaşa əlaqəli deyil, idarəetmə sisteminin keyfiyyəti ilə bağlıdır. Burada əsas fərziyyə ondan ibarətdir ki, effektiv Keyfiyyət İdarəetmə Sistemi qurularsa və tətbiq olunarsa, müştəri ehtiyaclarını ödəmək üçün keyfiyyətli məhsul və xidmətlər istehsal ediləcəkdir.

ISO 9001 Standartı məcburi deyil və ümumi şərtləri ehtiva edir. Böyük və ya kiçik miqyasdan asılı olmayaraq hər bir sektora tətbiq oluna bilər. Düzgün başa düşüldükdə və tətbiq olunduqda güclü idarəetmə sistemini təmsil edir.

ISO 9001 Standartı Keyfiyyət İdarəetmə Sistemini necə yaratmağı müəyyən etməyi tamamilə təşkilatların öhdəsinə buraxır. Edilməli olan “standart” Keyfiyyət İdarəetmə Sistemini yaratmaq deyil, standartın tələblərinə cavab verən Keyfiyyət İdarəetmə Sistemini yaratmaqdır.

Yekun olaraq;

• Effektiv keyfiyyət idarəetmə sistemi üçün minimum tələbləri müəyyən edir.
• Onun şərtləri ümumidir və miqyasından asılı olmayaraq istənilən sektora şamil edilə bilər.
• Necə edəcəyinizi deyil, nə edəcəyinizi söyləyir.

ISO 9001 Keyfiyyət İdarəetmə Sisteminin üstünlükləri nələrdir?

• Müştəri münasibətlərinə diqqət yetirən bir təşkilatda müştəri şikayətləri azalır, müştəri məmnuniyyəti və loyallığı artır.
• Müştəri tələb və gözləntilərinə üstünlük verərək daha yaxşı məhsul dizaynını təmin edir.
• Yaxşı dizayn və planlaşdırma əməliyyat xərclərini azaldır.
• Keyfiyyət problemlərindən yaranan keyfiyyətsizliyin xərclərini minimuma endirir.
• Effektiv idarəetmə fəaliyyətlərin daha yaxşı planlaşdırılması və problemlərin daha sürətli həlli ilə əldə edilir.
• Beləcə rəhbərlik bütün ölçüləri ilə işini daha aydın nəzarət altında saxlayır və daha sağlam qərarlar verir.
• Bütün problemlər sistemli şəkildə təhlil ediləcəyi üçün biznesdə davamlı təkmilləşmə olacaq.
• İşçilərin tədbirlərdə iştirakı təmin edilir, onların motivasiyası və iş həyəcanı artır.
• Hər sahədə davamlı təkmilləşmə ilə ixtisaslı kadrların sayı artır.
• İdarələrarası problemlərin həllinə sistemli yanaşma səmərəliliyi artırır.
• Proseslər və funksiyalar arasında müəyyən edilmiş fəaliyyət təşkilat daxilində sağlam məlumat axını təmin edir.
• Təşkilatın keyfiyyət imici güclənir və müştərilərin etibarı artır.
• Yeni bazarlara açılma imkanı təmin edərək rəqiblərlə fərqi artırır.
• Sistemli və idarəedici infrastruktur yaradaraq institusionallaşmaya doğru bir addım irəliləməyə imkan verir.
• Korporativ şəxsiyyət sabitlik gətirir.

ISO 9001 Standartından Kim İstifadə Edə bilər/Tətbiq edə bilər?
ISO 9001 Keyfiyyət İdarəetmə Sistemi Standartının bütün tələbləri ümumidir və növündən, ölçüsündən və təqdim etdikləri məhsul və ya xidmətlərdən asılı olmayaraq bütün təşkilatlara şamil edilmək üçün nəzərdə tutulub. Bu səbəbdən davamlı təkmilləşdirməyi hədəfləyən və effektiv Keyfiyyət İdarəetmə Sistemi yaratmaq istəyən bütün təşkilatlar tərəfindən tətbiq oluna bilər. Bununla bağlı sektor və miqyas baxımından heç bir məhdudiyyət yoxdur